НЬЮ-ЙОРК. KazUnite – Нью-Йорктегі High School-да, яғни жоғары мектепте оқитын қызыммен жолда келе жатқанбыз. Бір сәтте оның электронды поштасына хат келді. Бірге оқыдық. Хатты жіберген мектеп директоры екен. (Мұнда мектеп директорын Principle дейді.)
«Сәлеметсіздер ме, студенттер! Мектебіміз бірлескен бюджет бойынша 2 750 $ алмақшы. Біз осы қаржыны қалай жұмсау қажет деген мәселе бойынша сіздің ойыңызды білгіміз келеді», – деп басталған хат. Әрі қарай мектеп директоры: «бюджетке түскен ақшаны тиімді жұмсау үшін оған не сатып алған дұрыс? Сенің ойыңша мектепке не жетіспейді?» деген сияқты сұрақтармен сауалнама жіберіпті.
Сөйтіп бір апта ішінде жауабын жолдауын сұраған. Хатты оқыған соң қызым өткен аптада мектепте ғылым сабағында да оқытушысы қандай приборлардың қажет екенін, қандай зертханалық тәжірибелер жасағылары келетінін оқушылармен бірге талқылағанын айтты.
Ал спорт сабағында олар залда қолданатын доп, «секіртпе» (skipping ropе) сияқты заттары ескіргенін ескеріп, оларды сатып алатын заттар тізіміне қостыртқан. Енді, міне, соңғы шешім қабылданбастан бұрын мектеп директорының өзі оқушыларға хат жіберіп, олардың пікірін сұрап отыр.
Бюджеттің жұмсалуына осылай оқушылардың өздері де араласады. Қызымның әңгімесін тыңдап отырып, мен оның бұл елді жақсы көрмеуі мүмкін емес екенін түсіндім. Неге екенін түсініп отырған шығарсыздар. Балаға мектеп бюджетіне араласуға құқық берілуі АҚШ-та мектеп жасындағы баланың өзіне мемлекеттік мекемелердің үлкен құрметпен қарайтынын көрсетіп тұр.
Сонымен бірге ол баланың өзін осы елдегі маңызды бір тұлға сезінуіне жол ашып, оның жауапкершілігін қалыптастырады. Бала өзі оқитын мектепке ақша қайдан, қалай келіп, ол қалай жұмсалып жатқанын біледі. Бұл АҚШ-та бюджеттің ашықтығы сақталатынын да көрсетеді.
Балаға осынша ақпарат беріліп отыр. Ең бастысы, ақпарат беріліп қана қоймай, өзі оқитын мектептің бюджетіне араласуға, оның мақсатты жұмсалуына ықпал етуге шақырады. Бұл бір жағынан баланың ерте жастан қаржылық сауатын қалыптастырып, ақша менеджментін игеруіне де ықпал етеді емес пе?!
P.S: Ал мен өз еліміз жайлы ойлап, қиялдап кеттім…
