АСТАНА. KazUnite – 10 тамыз – қазақтың ұлы ақыны, жазушы, қоғам қайраткері, ағартушы, қазақ жазба әдебиеті мен әдеби тілінің негізін қалаушы Абай Құнанбайұлының күні. Төменде хакім Абай туралы авторлық мақаланы оқырман назарына ұсынамыз.
Абай Құнанбаев – қазақ халқының барлық ізгі адамгершілік мұраттарының, салт-дәстүрінің, әдет-ғұрпының, тілі мен мәдениетінің көрінісі. Ол – жаңа қазақ мәдениетінің, өркениетінің және әдебиетінің сәулетшісі, қазақ халқының өткен дәуірінің ең көрнекті ақыны әрі ойшылы.
Ұлы тұлға жаңа қазақ мәдениетінің негізін салуға үлкен үлес қосты. Ол өз халқы үшін терең ойшыл, құдіретті ақын, сенімді зерттеуші рөлінде ғана қалып қойған жоқ, сонымен бірге өзінің көмегі арқылы қазақ елінің хақты іздеушілерінің жолын нұрландырды.
Абай – қазақ халқының болмысын қалыптастыруға үлес қосқан бірден-бір тұлға. Бірақ бұл мақсатқа басқа мәдениеттерде кездесетін жақсы әрі жоғары құндылықтарды жоққа шығару арқылы қол жеткізген жоқ. Қазақтың ұлы ақыны, ғұламасы Абай Құнанбаев қалдырған асыл мұра оның ислам мәдениетінен, парсы өркениеті мен бай әдебиетінен нәр алғанын аңғартады. Ол өз туындыларында Хәкім Фирдоуси Туси, Низами Гянджави, Саади Ширази және Хафез Ширази сияқты Иранның ұлы ақындарын бірнеше рет атап өткен. Ал өз жәдігерлерінде сол ұлы тұлғалардың шығармашылығынан үзінділер келтіруі парсы ақындарына деген құрметінің белгісі болып саналады.
Абай – жаңа қазақ әдебиетінің негізін салушы әрі қазақ халқының ең маңызды ұлттық тұлғаларының бірі. Бұл біртуар ақын Таяу Шығыс елдерінің, әсіресе Фирдоуси сияқты танымал парсы ақын-жазушыларының әдеби шығармаларынан шабыт алған және оның туындыларында Шахнаманың түрлі тақырыптары мен мазмұндарын кездестіруге болады.
Абай өз шығармаларында қазақ халқын ғылым үйренуге шақырып, ана тілімен қатар араб, парсы, орыс тілдерін де меңгеруге үндеп, «ғылымсыз ахирет те жоқ, дүние де жоқ. Ғылымсыз оқыған намаз, тұтқан ораза, қылған хаж, ешбір ғибадат орнына бармайды» деп айтып өткен.
Авторы: Али Акбар Талеби Матин,
Иранның Қазақстандағы елшілігінің мәдени істер жөніндегі кеңесшісі
