نۇر-سۇلتان. KazUnite – جىل سايىن شىلدەنىڭ العاشقى جەكسەنبىسىندە ەلىمىزدە ۇلتتىق دومبىرا كۇنى اتالىپ وتەدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
بۇل مەرەكە قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن ۲۰۱۸ جىلدان بەرى تويلانىپ كەلەدى.
۲۰۱۸ جىلدىڭ ۱۳ ماۋسىمىندا قوعامدى ۇلتتىق مادەنيەت پەن بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ مەن قايتا جاڭعىرتۋ يدەياسىنىڭ توڭىرەگىندە ودان ءارى توپتاستىرۋ ماقساتىندا شىلدەنىڭ ءبىرىنشى جەكسەنبىسىن ۇلتتىق دومبىرا كۇنى رەتىندە بەلگىلەۋ تۋرالى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعى جارىق كوردى. سول جىلى شىلدەدەگى العاشقى جەكسەنبى ۱-ءى كۇنىنە ءدوپ كەلىپ، ەلوردانىڭ “قازاق ەلى” مونۋمەنتى الدىندا جينالعان ەكى مىڭنان استام مۋزىكانت “كوڭىل اشار”، “اداي”، “بالبىراۋىن”، “ەركە سىلقىم”، “سارىارقا” كۇيلەرىن ورىنداعان ەدى.
زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، دومبىرا تۋرالى العاشقى عىلىمي دەرەكتەر ءال ءفارابيدىڭ جازبالارىندا “تامبۋر” دەگەن اتپەن كەزدەسەدى. ەل اۋزىنداعى اڭىز بويىنشا ايگىلى شىڭعىس حانعا جوشىنىڭ ءولىمىن جەتكىزگەن دە دومبىرا ەدى.
ايگىلى وزبەكالى جانىبەكوۆ جازبالارىندا قازاق دومبىراسى ۹ پەرنەلى بولعان دەپ ايتىلادى. ۲۰۰۸ جىلى موڭعوليا ارحەولوگتارى التايدىڭ سول ەلدەگى بولىگىنەن ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ V عاسىرىنا جاتاتىن كونە اسپاپ تاۋىپ، كەيىن ونى زەرتتەگەن قارجاۋباي سارتقوجاۇلى ەلگە كوشىرمەسىن الدىرعان بولاتىن. تۇركولوگ عالىمنىڭ ايتۋىنشا، سول “اتا دومبىرادا” دا ۹ پەرنە بولعان.
قازاق جەرىندەگى بالبال تاستاردىڭ اراسىندا دومبىراعا ۇقساس اسپاپ ۇستاپ تۇرعان بەينەلەر دە كەزدەسەدى. ۇڭگىرلەر مەن سىنتاستاردا، قىش مۇسىندەردە دە دومبىرا ۇستاعان ادام بەينەسى ءجيى كەزدەسەدى. وسىلارعا سۇيەنىپ، دومبارىنىڭ تاريحى ۵ مىڭ جىلدان اسادى دەيتىن تەوريا بار.
دومبىرانىڭ عىلىم نەگىزدە رەفورماعا ءتۇسۋى احمەت جۇبانوۆتىڭ كەزىندە بولدى. قايراتكەر رەسەيدىڭ تۋلا ولكەسىندەگى اسپاپ شەبەرلەرىنىڭ اۋلەتىنەن شىققان بوريس جانە ەممانۋيل رومانەنكولارمەن بىرلەسىپ، قازاق دومبىراسىن وركەسترگە بەيىمدەۋىنەن دومبىرا ەۆوليۋتسياسىنىڭ شەشۋشى كەزەڭى باستالادى.
سونىمەن بىرگە حح عاسىردا قازاق دومبىراسىنىڭ ۷ ءتۇرى قولدانىستان شىعىپ قالعان دەگەن دەرەكتەر بار.
قازىر ۇلتتىق دومبىرا كۇنى بىرقاتار وڭىردە پەرزەنتحانادا جاڭا تۋعان سابيلەرگە دومبىرا، بالالارعا ارنالعان كيىم، كونديتەرلىك جانە ءسۇت ونىمدەرى سىيلانادى.
سونىمەن قاتار تۇركىستان وبلىسىندا تۇلكىباستان باستاۋ العان “مەكتەبىڭە دومبىرا سىيلا” اكتسياسى وزگە اۋداندارعا ەستافەتا رەتىندە ۇسىنىلدى.
ال مامىر ايىندا ەلورداداعى مەكتەپتەردىڭ بىرىندە “ەڭ اۋقىمدى دومبىرا ساباعى” ءوتتى، وندا مىڭنان استام وقۋشى قاتىستى. دومبىرا ساباعىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قايراتكەرى ايتجان توقتاعان وتكىزگەن. وقۋشىلار “سارىارقا”، “بالبىراۋىن”، “ەركەم-اي”، “كەڭەس”، “جاستار ءبيى” سىندى تانىمال كۇيلەردى ورىنداعان.
بۇل دومبىرا ساباعى گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنۋى مۇمكىن.
كەيىنىرەك، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ اۋقىمدى دومبىرا ساباعىن وتكىزگەن ايتجان توقتاعانعا العىس ءبىلدىردى.
بيىل دا جاڭادان قۇرىلعان جەتىسۋ وبلىسىنىڭ قارابۇلاق اۋىلىندا ۵۰۰ بالا ءبىر مەزەتتە كۇي تارتتى.
