نۇكىس. KazUnite – وزبەكستان قۇرامىنداعى قاراقالپاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى نۇكىستە جۇزدەگەن ادام رەسمي تاشكەنتتىڭ قاراقالپاقستاندى “ەگەمەن” مارتەبەسىنەن ايىرۋ جوسپارىنا قارسى جانە تاۋەلسىز جۋرناليست داۋلەتمۇرات ءتاجىمۇراتوۆ بوساتۋدى تالاپ ەتىپ نارازىلىققا شىقتى.
وزبەكستان بيلىگى ەل كونستيتۋتسياسىنا كوپتەگەن وزگەرتۋ ەنگىزىپ، سونىڭ ىشىندە قاراقالپاقستاندى ەگەمەن دارەجەسىنەن ايىرۋدى جانە وزبەكستان قۇرامىنان شىعۋعا تىيىم سالۋدى قاراستىرماق. كونستيتۋتسياداعى وزگەرىستەر ءتىزىمى ۲۵ ماۋسىمدا جاريالانعان. وزگەرىستەر بويىنشا تالقى ۵ شىلدەدە اياقتالۋى ءتيىس.
Mukun.uz تەلەگرام كانالى تاراتقان ۆيدەولاردا نۇكىس كوشەلەرىنە جۇزدەگەن ادام شىققانى بايقالادى. كەيبىرىنىڭ قولىندا قاراقالپاقستان تۋى كورىنەدى.
بۇگىن، ياعني ۲ شىلدە كۇنى نۇكىستە جاعدايدىڭ تۇراقتالعانى تۋرالى اقپارات تارادى. قوعامدىق ءتارتىپتىڭ قالىپقا كەلگەنى تۋرالى “حابار ۲۴” جاريالادى.
“كەشە قالادا مىڭداعان ادام كوشەگە شىعىپ، نارازىلىق شەرۋىن وتكىزگەن بولاتىن. حالىق وزبەكستان بيلىگى قولعا العان كونستيتۋتسيالىق تۇزەتۋلەرگە، ونداعى قاراقالپاقستاننىڭ مارتەبەسىن وزگەرتۋگە قاتىستى ۇسىنىستارعا قارسىلىق بىلدىرگەن. الايدا، ەلدىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بۇل ارەكەتتى زاڭسىز دەپ تانىدى. قۇقىق قورعاۋ ورگانى وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا دۇرىس تۇسىنىكتەمە بەرىلمەگەن. ايتا كەتەيىك، تاياۋدا كورشىلەس ەلدىڭ باسشىسى شاۆكات ميرزييوەۆ جاستار كۇنىنە ارنالعان جيىندا قاراقپالپاق حالقىنا دەگەن قۇرمەتىن جەتكىزىپ، ەلدى دامىتۋعا، وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋگە قوسىمشا قاراجات ءبولىنىپ جاتقانىن ەسكە سالعان بولاتىن. ءارى ءوزىن قاراقالپاق حالقىنىڭ دا پەرزەنتى سانايتىنىن تىلگە تيەك ەتكەن ەدى”، – دەلىنگەن “حابار ۲۴” اقپاراتىندا.
قاراقالپاقستان – وزبەكستان اۋماعىنىڭ ۴۰ پايىزىن الىپ جاتقان رەسپۋبليكا. مۇندا ەكى ميلليونعا جۋىق ادام تۇرادى، ولاردىڭ اراسىندا قاراقالپاقتار، وزبەكتەر جانە قازاقتار بار.
قاراقالپاقستان رەسپۋبليكاسى ۱۹۲۵ جىلى قۇرىلىپ، ۱۹۳۰ جىلعا دەيىن قازاق كCر قۇرامىندا بولادى. ۱۹۳۶ جىلى وزبەك كسر قۇرامىنا قوسىلعان.
۱۹۹۰ جىلى ۱۴ جەلتوقساندا وزبەك سسر قۇرامىنداعى قاراقالپاق اۆتونومدى رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى تولىق تاۋەلسىزدىك الۋ جونىندە دەكلاراتسيا قابىلداعان. الايدا ۱۹۹۳ جىلى وزبەكستان مەن قاراقالپاقستان كەلىسىمگە قول قويىپ، قاراقالپاقستان ۲۰ جىل وزبەكستان قۇرامىندا بولادى دەپ كەلىسكەن.
كەلىسىمدە قاراقالپاقستان وزبەكستان قۇرامىنان رەفەرەندۋم ارقىلى شىعۋ قۇقىعى قاراستىرىلعان ەدى. ۲۰۱۳ جىلى بۇل كەلىسىمنىڭ ۋاقىتى بىتكەن، ال ۋادە قاعاز كۇيىندە قالدى. قازىر قاراقالپاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى جايلى ايتىپ جۇرگەن “العا، قارقالپاقستان” قوزعالىسىنىڭ مۇشەلەرى وزبەكستانداعى قىسىمنان سوڭ شەتەلگە كەتكەن.
وزبەكستان بيلىگىنىڭ بيىل ۇسىنعان كونستيتۋتسيالىق وزگەرىس جوباسىندا قاراقالپاقستاننىڭ وزبەكستان قۇرامىنان رەفەرەندۋم ارقىلى شىعۋ قۇقىعى الىنىپ تاستالعان. بۇدان بولەك وزبەكستاننىڭ قولدانىستاعى كونستيتۋتسياسىندا “سۋۆەرەنيتەتتى قاراقالپاقستان رەسپۋبليكاسى وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنا كىرەدى” دەپ جازىلسا، جاڭا ۇسىنىلعان وزگەرىستە “سۋۆەرەنيتەتتى” ءسوزى الىنىپ تاستالعان.
تاشكەنت كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەردى جاريالاعان سوڭ قاراقالپاقستاننىڭ وزىنەن بولەك شەتەلدە جۇرگەن قاراقالپاقتار دا بۇل ۇسىنىسقا قارسى شىعا باستادى.
