كوزقاراسءسان يندۋسترياسى: جىلىنا ۹۲ ملن توننا كيىم قوقىسقا كەتەدى

ءسان يندۋسترياسى: جىلىنا ۹۲ ملن توننا كيىم قوقىسقا كەتەدى

Тарату:

الماتى. قازاقستاندىقتار تۇتىنعان ەسكى زاتتارىن، كيىمدەرىن قايدا جىبەرەدى؟ ەسكى كيىمدەردى قابىلدايتىن ورىندار بار ما؟ جالپى قايتا وڭدەۋ جايىندا تۇرعىندار بىلە مە؟ KazUnite//اينۇر مۇراتوۆا وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كوردى.

بالا كەزىمىزدە كوكتەم، جاز ايلارىندا اۋىلعا ءبىر ماشينا كەلۋشى ەدى. اۋىل ادامدارى ەسكى كيىم، ماقتا، ءجۇن قالدىقتارى مەن مالدىڭ سۇيەگىن وتكىزەتىن الگى ماشيناعا. ول ماشينانىڭ ەل اۋزىندا “شارا-بارا” دەپ اتالاتىنى ەسىمدە. كوشە-كوشەنى ارالاي، اقىرىن ءجۇرىپ وتەتىن كولىك تىركەمەسىندە قولدارىندا ولشەگىش قۇرالى مەن ەسەپتەگىش شوتى بار ەكى ادام قاسقايىپ تۇراتىن. اۋىلدىڭ ۇلكەن-كىشىسى تۇگەل كولىك توقتاعان تۇسقا جينالا قالىپ، “بۇل جولى نە تاراتار ەكەن” دەگەن اۋەستىكپەن مويىندارىن سوزا تالاسا-تارماسا كولىك تىركەمەسىنە كوز سالادى. ءجۇن-جۇرقا قابىلداۋشىلار دا مۇرىندارىن شۇيىرە تىركەمەگە ورمەلەي جونەلگەن بالالاردى جاقتىرماي، “ءارى ويناڭدار، بۇل سەندەرگە بازار ەمەس. بۇل ماڭىزدى جۇمىس!” دەپ ماڭعازدانا تۇسەتىن. بىرەۋلەر جيناپ قويعان ەسكى كيىمدەرىن، ءجۇن، ماقتالارىن قاپپەن، ال بىرەۋلەر ورتاسىنان بۋا سالا ارقالاي كولىككە قاراي اياڭدايدى. الگى تارازىسى مەن ەسەپتەگىش شوتى بار ەكى كىسى ەسكى زاتتاردى ۇقىپتاي ولشەپ، داپتەرگە بىرنارسەلەر جازىپ تۇرىپ قابىلداپ جاتادى. سوسىن سالماعىنا قاراي وتكىزگەن ادامدارعا ازىن-اۋلاق تيىن-تەبەن، ساعىز، كامپيت، شار بەرىپ، جارىلقاپ تاستايتىن.

ول كەزدە شار مەن ساعىزدىڭ قات كەزى. بالا بىتكەن سول كەزدە كورەتىن جالعىز ءمۋلتفيلمى “نۋ، پوگودي!” كەيىپكەرلەرى قويان مەن قاسقىردىڭ سۋرەتى بار ساعىز قولعا ءتيىپ، ءبىر قارىق بولاتىن. سول كۇندەر جادىمدا جاتتالىپ قالىپتى. سەبەبى وبلىس، اۋدان ورتالىقتارىنان شالعاي جاتقان اۋىلعا ارنايى كەلىپ، ەسكى زاتتاردى جيناۋ، ول ءۇشىن اقشا تولەۋ دەگەن ۇلكەن وقيعا بولاتىن. اۋىل ماڭى سۇيەكتەن تازارىپ، اۋىل ادامدارىنىڭ قويما سەكىلدى ەسكى-قۇسقى زاتتارىن جيناپ قوياتىن سارايلارى ءبىر بوساپ، كادىمگىدەي پايداسى ءتيىپ جاتاتىن.

كەيىن كەڭەستىك جۇيە تاراپ، “ءجۇن-جۇرقا” جيناۋ ءۇردىسى دە ساپ تيىلدى. تابيعاتقا دا، ادامدارعا دا پايداسى بار شارا ۇمىت بولدى.

ال بۇكىل الەم “جىلىنا ۹۲ ميلليون توننا كيىم قوقىسقا كەتەدى. جەر بەتىن ادامدار قاتىگەزدىكپەن ءبۇلدىرىپ جاتىر. تابيعات-اناعا مۇنان اسقان قيانات جوق. قورشاعان ورتانى قورعايىق!” دەپ دابىل قاعىپ جاتىر.

راسىندا مىڭداعان، ميلليونداعان عالامشار تۇرعىندارى “مودا” قۋىپ، ەسەپسىز كيىم ساتىپ الىپ، ولاردى جىل وتپەي قوقىسقا تاستايدى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ءتىپتى قوقىس ۇيىندىسىندە ەتيكەتكاسى الىنباعان كيىمدەر كوپ كەزدەسەدى ەكەن. وسىنشا ىسىراپ پەن تابيعاتقا كەلتىرىلەتىن زياندى ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى.

دامىعان ەلدەر بۇل تىعىرىقتان شىعۋدىڭ ءبىر جولى – ەسكى زاتتاردى قايتا وڭدەپ، پايداعا اسىرۋ دەگەن تۇجىرىمعا كەلىپ، تۇتىنعان زاتتاردى قابىلداۋ شاراسىن جۇيەلى جولعا قويىپ جاتىر.

ال قازاقستاندا قالاي؟ تۇرعىندار تۇتىنعان ەسكى زاتتارىن، كيىمدەرىن قايدا جىبەرەدى؟ ەسكى كيىمدەردى قابىلدايتىن ورىندار بار ما؟ جالپى قايتا وڭدەۋ جايىندا تۇرعىندار بىلە مە؟

وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەگەن KazUnite.com ساۋالناما جاريالاپ، وقىرماندار پىكىرىن بىلگەن ەدى.

“قايتا وڭدەۋ تۋرالى، تۇتىنعان زاتىڭىزدى قوقىسقا جىبەرمەي، قايتا وڭدەۋگە وتكىزۋ تۋرالى بىلەسىز بە؟” دەگەن العاشقى سۇراققا ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ ۷۱،۶ پايىزى “جوق” دەپ جاۋاپ بەرگەن. دەمەك كيىم-كەشەكتىڭ قايتا وڭدەلەتىنەن كوپشىلىك حابارسىز.

ال “قازاقستاندا تۇتىنىلعان ەسكى زاتتار قايدا جىبەرىلەدى؟” دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرگەندەر اراسىندا “ەسكى كيىمدەر قايتا وڭدەۋگە جىبەرىلەدى” دەپ جاۋاپ بەرگەن ادام جوق. ۴۶،۳ پايىزى ەسكى كيىم-كەشەك اۋىلعا نەمەسە قايىرىمدىلىققا جىبەرىلەدى دەسە، ۳۳،۸ پايىزى قوقىسقا، ۲۰ پايىزى ورتەپ تاستايدى دەپ جاۋاپ بەرگەن.

“دامىعان ەلدەردەگىدەي ەسكى زاتتاردى قايتا وڭدەۋگە وتكىزەر مە ەدىڭىز؟” دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرگەندەردىڭ جارتىسىنان استامى “ءيا” دەپ جاۋاپ بەرگەن. ال ۱۲،۳ پايىزى “جوق” دەپتى. ەڭ وزەكتى سۇراق “قانداي دا ءبىر تۇتىنعان تاۋارىڭىزدى ەسكىرگەن سوڭ قايتا وڭدەۋگە وتكىزىپ كوردىڭىز بە؟” دەگەن ساۋالعا رەسپوندەنتتەردىڭ ۹۳،۸ پايىزى “وتكىزىپ كورگەن جوقپىز” دەپتى.

“قازاقستاندا تۇرعىنداردىڭ قولدانعان زاتتارىن قايتا وڭدەۋگە اپارمايتىن سەبەبى نە؟” دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرگەندەردىڭ ۸۴ پايىزى ەسكى زاتتاردىڭ قايدا قابىلداناتىنىن بىلمەيتىنىن ايتسا، ۱۴،۸ پايىزى ۇيالاتىنىن ايتقان.

ءبىر ايتا كەتەر جايت، ساۋالناما ناتيجەسى مەن سايتقا جولداعان حاتتار لەگىنە كوز سالساق، كوپشىلىك ساۋالناماعا جاۋاپ بەرۋدى قۇپ كورمەگەنى بايقالادى. سەبەبى حاتتار اراسىندا “سىزدەر تۇراتىن جەردە قايتا وڭدەۋ زاۋىتتارى، ەسكى كيىم-كەشەكتى قابىلدايتىن ورتالىقتار بار ما؟ دەپ سۇراساڭىزدار عوي، جاۋاپ بەرەر ەدىك. ءبىزدىڭ وڭىردە تۇتىنعان ەسكى زاتتاردى قابىلدايتىن جەر مۇلدە جوق. بولسا قانەكەي!” دەگەن مازمۇنداعى حاتتار دا بار.

كەيىنگى دەرەكتەرگە كوز جۇگىرتسەك، جاڭا ايتىپ وتكەنىمىزدەي، الەم بويىنشا جىلىنا ۹۲ ميلليون توننا كيىم-كەشەك جالپى توقىما بۇيىمدارى قوقىسقا كەتەدى ەكەن. سونداي-اق توقىما قالدىقتارىنىڭ كولەمى ۲۰۱۵-۲۰۳۰ جىلدار ارالىعىندا شامامەن ۶۰ پايىزعا ارتىپ، جىل سايىن قوسىمشا ۵۷ ميلليون توننا قالدىق تۇزىلەتىنى، جالپى العاندا جىلىنا ۱۴۸ ميلليون توننانى قۇرايتىنى بولجاندى. زەرتتەۋ جاساپ وتىرىپ، تسيفرلارعا قايتا-قايتا كوز سالدىم. وسىنشا ىسىراپ نە ءۇشىن دەگەن سۇراقپەن قاتار، “قالدىقتاردى قورشاعان ورتاعا، تابيعاتقا زالالسىز جويۋ مۇمكىن بە؟” دەگەن سۇراق مازالادى. ءيا، ادامزاتتىڭ ءسان يندۋسترياسىن دامىتام دەپ، جەر بەتىن “شۇبەرەكپەن” بىلعايتىنى قانداي وكىنىشتى؟!

ءسان ءوندىرىسىنىڭ دامىعانى سونشا جىل سايىن وندىرىلەتىن كيىمدەردىڭ سانى ۲۰۰۰ جىلدان بەرى ەكى ەسە ارتىپ، ۲۰۱۴ جىلى العاش رەت ۱۰۰ ميللياردتان اسقانى بەلگىلى بولدى. ساتىلماعان كيىمدەر قايدا كەتەدى دەيسىز بە؟ جاپ-جاڭا كۇيىندە ورتەلەدى. “۲۰۱۷ جىلى H&M كومپانياسىنىڭ جىل سايىن (۲۰۱۳ جىلدان بەرى) ۱۲ توننا ساتىلماعان كيىمدى ورتەپ جىبەرگەنى انىقتالدى” دەگەن دەرەك كەلتىرەدى goodonyou.eco سايتى. توقىما ونىمدەرىنىڭ شامادان تىس ءوندىرىسى مەن ودان شىعاتىن قالدىقتار پلانەتامىزعا وراسان زور زيانىن تيگىزىپ جاتىر.

“ءار سەكۋندتا ءبىر ماشينا توقىما ونىمدەرى قوقىسقا تاستالادى. ۲۰۳۰ جىلعا قاراي جىلىنا جاحان جۇرتشىلىعى قوقىسقا ۱۳۴ ميلليون توننا كيىم-كەشەك قالدىعىن لاقتىرادى” دەگەن دەرەك كەلتىرەدى شەتەلدىك سايتتار.

كيىمدەردى قايتا وڭدەۋ ارقىلى پايداعا جاراتۋ قانشالىقتى ءتيىمدى؟

ساراپشىلار كوپ كيىمدەر جاساندى تالشىقتار، پلاستيكتەردەن جاسالاتىندىقتان، وڭدەۋگە كەلمەيتىنىن ايتادى. الەم بويىنشا تىگىلەتىن كيىمدەردىڭ ۱۲ پايىزىنىڭ ماتاسى قايتا وڭدەۋگە جارامدى. قوقىسقا تاستالعان پلاستيك بۇيىمداردىڭ عاسىرلار بويى شىرىمەيتىنى بەلگىلى. سول بۇيىمداردىڭ اراسىندا سەكۋند سايىن تاستالىپ جاتقان ءبىر ماشينا توقىما ونىمدەرى دە شىرىمەي جاتا بەرەتىن كورىنەدى. تابيعاتتاعى تەپە-تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋى، عالامدىق جىلىنۋعا نە سەبەپ بولىپ جاتقانىن سەزىپ تە وتىرعان بولارسىزدار؟!

قورشاعان ورتانى بۇلدىرمەس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

ءبىزدىڭ ەلدە تۇتىنىلعان كيىمدەردى قابىلدايتىن قايىرىمدىلىق ورتالىقتارى بار. ولارعا الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پاراقشالارى نەمەسە رەسمي سايتتارى ارقىلى حابارلاسىپ، كييۋگە جارامدى تازا كيىمدەردى تەگىن وتكىزۋگە بولادى. كيىم قۇر تۇرا بەرمەي، مۇقتاج جاننىڭ يگىلىگىنە جارايدى.

سونداي-اق H&M برەندىنىڭ كيىمدەرى ساتىلاتىن ەلىمىزدىڭ كەز كەلگەن قالاسىندا ەسكى كيىمدەردى وتكىزىپ، جاڭا كيىم الۋعا ۱۵ پايىزعا دەيىن جەڭىلدىك الۋعا بولاتىن شارالار بار. MEGA ساۋدا ورتالىقتارىنداعى H&M دۇكەندەرىندە كاسسا جانىندا جاسىل ءتۇستى ارنايى جاشىكتەر بولادى. كويلەك، داستارحان، سۇلگى، پەردە، تەرىدەن تىگىلگەن كيىمدەر سەكىلدى كەز كەلگەن بۇلىنبەگەن، وزىڭىزگە كەرەك ەمەس بۇيىمداردى وتكىزە الاسىز. مۇندا تەك اياق كيىمدەر، جۇمساق ويىنشىقتار قابىلدانبايدى. ءبىر قالتا كيىم وتكىزسەڭىز، ءبىر جاڭا كيىمدى ۱۵ پايىزدىق جەڭىلدىكپەن الۋعا ۆاۋچەر الا الاسىز. كۇنىنە قانشا كيىم وتكىزسەڭىز دە شەكتەۋ جوق.

مۇندا قابىلدانعان كيىمدەر گەرمانياعا قايتا وڭدەلۋگە جىبەرىلەدى. مۇنى ىسىراپقا جول بەرمەۋ جانە جاڭا تاۋارعا جەڭىلدىك الۋ ءتاسىلى دەسەك بولادى.

ەسكى كيىمدى وتكىزۋگە بولاتىن تاعى ءبىر ورىن – كوميسسيالىق دۇكەندەر. الماتى، نۇر-سۇلتان، قاراعاندى، شىمكەنت سياقتى ۇلكەن قالالاردا تازا، ءبىر-ەكى رەت قانا كيىلگەن ايگىلى برەند كيىمدەرىن قابىلدايتىن كوميسسيالىق دۇكەندەر بار. قابىلداۋ باعالارى كيىمنىڭ ساپاسىنا قاراي ءارتۇرلى. ءبىر عانا الماتى قالاسىندا وسىنداي ۱۶۳ كوميسسيالىق دۇكەن بار دەپ كورسەتەدى almaty.spravker.ru سايتى. بىرنەشەۋىنە حابارلاسىپ كورگەنىمىزدە دۇكەن يەلەرى تەك برەند كيىمدەر قابىلدايتىندىقتارىن، ساپاسىنا قاراي ۳ مىڭ تەڭگەدەن ۳۰۰ مىڭ تەڭگەگە دەيىن باعالاناتىنىن ايتتى.

“قابىلدانعان كيىمدەر ساتىلۋعا قويىلادى. حيميالىق تازالاۋدان وتكەن، برەند كيىمدەردى قابىلدايمىز. اقشاسىن كيىم ساتىلعاننان كەيىن بارىپ قانا بەرەمىز” دەپ جاۋاپ بەردى قوڭىراۋىمىزعا دۇكەن يەسى. بۇل – ساتۋ ارقىلى كيىمگە ەكىنشى ءومىر سىيلاۋ ءتاسىلى.

جەردى ءبۇلدىرىپ، اۋانى لاستاپ جاتقان قالدىقتار تۋرالى ەستىگەن سايىن، ءسوز باسىندا ايتقان ەسكى كيىم، ماقتا-ماتا، ءجۇن-جۇرقا قالدىقتارىن جينايتىن كولىك ءجيى ەسىمە تۇسەدى. ەلىمىزدە سول شارالار قايتا قولعا الىنسا، وڭدەۋ زاۋىتتارى كوپتەپ اشىلسا، تابيعاتقا كەلتىرەر زالال ازايار ەدى. حالىق ۇنەمدىلىككە دە ۇيرەنىپ، ىسىراپقا جول بەرىلمەس ەدى. بىراق ەڭ باستىسى، تابيعاتتى قورعاۋعا اتسالىسۋ ءاربىرىمىزدىڭ بورشىمىز ەكەنىن تۇسىنسەك ەكەن…

Тарату:

Соңғы жазбалар

“New York Fashion Week-۲۰۲۴” حالىقارالىق ءسان كورسەتىلىمىندە قازاقستاننىڭ ءانۇرانى شىرقالدى

0
نيۋ-يورك قالاسىنداعى "Leman Ballroom" زالىندا "New York Fashion Week-۲۰۲۴" حالىقارالىق ءسان كورسەتىلىمىنىڭ ۱۶-ماۋسىمى اشىلۋىندا قازاقستاندىق ديزاينەردىڭ ۇلتتىق ءسان ۇلگىلەرى ۇسىنىلىپ، قازاق ءانشىسى ونەر كورسەتتى،...

قىلمىس الەمىنىڭ سەركەسى – “وكىل اكە”

0
نيۋ-يورك. KazUnite – "ەڭ ۇزدىك ۱۰۰ دەتەكتيۆتىك روماندار" تىزىمىنە ەنگەن امەريكالىق جازۋشى ماريو پيۋزونىڭ "وكىل اكە" رومانىنا شولۋدى وقىرمان نازارىنا ۇسىنامىز. ومىردە نە السىزدەردىڭ، نە...

ۇرسۇلتان نازارباەۆ پارلامەنت ءماجىلىسى مەن ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىن سايلاۋ راسىمىنە قاتىستى

0
استانا. KazUnite – نۇرسۇلتان نازارباەۆ "استانا وپەرا" مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترى عيماراتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنت ءماجىلىسى مەن ءماسليحاتتار سايلاۋىندا داۋىس بەردى. داۋىس بەرۋ راسىمىنەن...

سەمەيدە ۳۲ كوپپاتەرلى ءۇيدىڭ قاسبەتى جوندەلەدى

0
سەمەي. KazUnite – سەمەيدە ۳۲ كوپپاتەرلى ءۇيدىڭ قاسبەتى جوندەلەدى. بۇل تۋرالى سەمەي قالاسىنىڭ اكىمى نۇربول نۇرساعاتوۆ قالا تۇرعىندارىمەن وتكەن كەزدەسۋىندە مالىمدەدى. "بيىل قالا اكىمدىگى قالانىڭ...

قر پرەزيەنتى اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى ەنتوني بلينكەندى قابىلدادى

0
استانا. KazUnite – قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ استاناعا رەسمي ساپارمەن كەلگەن اقش-تىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى ەنتوني بلينكەندى قابىلدادى. بۇل تۋرالى اقوردا جاريالادى. مەملەكەت باسشىسى امەريكالىق ديپلوماتقا...