فيلادەلفيا. KazUnite – پەنسيلۆانياداعى قازاق-امەريكان قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى جۇلدىز يسمايلوۆامەن سۇحبات قۇردىق.

– جۇلدىز مىرزاديارقىزى، ءسىز اقش-تىڭ پەنسيلۆانيا شتاتىندا قازاقتاردىڭ باسىن قوسىپ، ۇلكەن شارالار وتكىزىپ ءجۇرسىز. ناۋرىز ايىندا دا ۇلتتىق مەرەكەمىزدى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىردىڭىز. جالپى، شەتەلدە قازاق دياسپوراسىندا جەتەكشى بولۋ ءۇشىن قانداي بولۋ كەرەك؟

– ەڭ ءبىرىنشى، نيەت دۇرىس بولۋى كەرەك.  جاۋاپكەرشىلىك پەن ادامدارمەن ءتىل تابىسا ءبىلۋ ماڭىزدى. قىسقا عانا قايىرسام، قوسىمشا جان-جاقتىلىقتى تالاپ ەتەدى.

– امەريكاداعى قازاقتاردىڭ ءبارى قازاقستاننان بارعاندار ەمەس، اراسىندا ەلىمىزدى كورمەگەندەر دە بار. ولاردىڭ مەنتاليتەتى ءارتۇرلى مە؟

– دۇرىس ايتاسىز، ءبارى ەلىمىزدەن كەلگەن قازاقتار ەمەس. دەگەنمەن شەت ەلدە تۋىپ، وسىندا وسسە دە، امەريكاعا كەلگەن قازاقتاردىڭ بارلىعىنىڭ جۇرەگى “قازاق” دەپ سوعاتىنداي. وعان كوزىمىز جەتىپ ءجۇر. ماسەلەن، قىتايدا، رەسەيدە، تۇركيادا جانە تاعى باسقا ەلدەردە تۇرىپ، قازىرگى ۋاقىتتا امەريكادا جۇرگەن قازاقتار قانداي دا ءبىر مەرەكە ۇيىمداستىرعان سايىن سوعان بەلسەنە ارالاسىپ، قاتىسادى. قازاقىلىق قاندارىنا سىڭگەن عوي، مەنتاليتەت جاعىنان ايىرماشىلىق اسا بايقامادىم.

– وسكەن ورتاسى، العان تاربيەسى، تۇسىنىگى، ءتىپتى ازاماتتىعى ءارتۇرلى امەريكا قازاقتارىنىڭ باسىن قوسۋ قيىن ەمەس پە؟

– جوق، قيىن ەمەس، كەرىسىنشە، قىزىقتى.

– اقش-تاعى قازاق دياسپوراسى مىقتى بولۋى كەرەك دەيمىز. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، قازاق دياسپوراسى مىقتى بولسا، قازاقستانعا قانداي ىقپالى بولادى؟

– اقش-تا بۇكىل ەلدىڭ حالقى تۇرادى. سوندىقتان اقش-تاعى قازاق دياسپوراسى مىقتى بولعان سايىن الەم قازاق مادەنيەتىن، سالت-ءداستۇرىن، ەلىن، جەرىمىزدىڭ الەم بويىنشا ۹-ورىندا ەكەنىن بىلە تۇسەدى. سول كەزدە ەلىمىزگە تۋريستەر، بيزنەسمەندەر قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، قوسىمشا ينۆەستيتسيا كوپتەپ تارتىلادى دەپ ويلايمىن.

– موڭعوليا، قىتاي، وزبەكستان ەلدەرىندەگى قازاق دياسپورالارى قازاقىلىقتى جاقسى ساقتاعان. امەريكاداعى قازاق دياسپوراسى ءدال سولاي ساقتاي الا ما؟

– امەريكاداعى قازاقتار ەندى كوبەيىپ جاتىرمىز. قازاق سانى كوبەيگەن سايىن قازاق دياسپوراسى دا مىقتى بولا بەرەدى. قازاقى قاسيەتىمىزدى دە جاقسى ساقتاپ قالاتىنىمىزعا سەنەمىن. ويتكەنى اقش قازاقتارى جينالعان سايىن جانە WhatsApp توپتارىمىزدا قازاقشا سويلەپ، مەرەكەلەردە سالت-ءداستۇرىمىزدى كەڭىنەن ناسيحاتتاپ، وسىندا ءوسىپ كەلە جاتقان وسكەلەڭ ۇرپاققا كورسەتىپ ءجۇرمىز. تاعى ءبىر قۋاناتىن دۇنيە ءار شتاتتا قوسىمشا مەكتەپتەر اشىلىپ، وندا ۇستازدار قازاق تاريحىن، ءتىلىن، مادەنيەتىن، ءانۇرانىن ۇيرەتىپ ءجۇر. بالالارىمىز ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتا ويناۋدى ۇيرەنۋدە. ءبىز ەلىمىز، جەرىمىز تۋرالى بارلىق جيىنداردا كوبىرەك ايتىپ وتىرساق، وسىنداعى جاس ۇرپاقتىڭ جادىندا ماڭگى ساقتالارى ءسوزسىز.

– قازىر قازاقستاندا “كونستيتۋتسياعا وزگەرىس ەنگىزەردە ۷-باپتاعى “رەسمي ءتىل” دەگەن ەكىنشى تارماقشانى الىپ تاستاۋ كەرەك” دەپ ۇسىنىپ جاتقان ازاماتتار كوپ. اقش قازاقتارى وسى ماسەلەگە قانداي كوزقاراستا؟

– جاڭا قازاقستانعا جەتۋىمىزگە، قازاقستاننىڭ رۋحاني جاڭعىرۋى ءۇشىن جۇرەگى “قازاق” دەپ سوققان، ەلدىڭ  بولاشاعى ءۇشىن الاڭدايتىن ءاربىر ازامات كونستيتۋتسيامىزعا وزگەرىس ەنگىزەر كەزدە ۇندەمەي قالماي، وزگەرىستەردى تالاپ ەتۋى قاجەت. ارينە، ەڭ ءبىرىنشى، ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىزدىڭ تۇعىرىن بيىك ەتىپ ساقتاپ قالۋ ماڭىزدى. مىسالى اقش-تا نەمەسە رەسەي سياقتى جانە باسقا دا ەلدەردە سول ەلدىڭ ءتىلىن بىلمەسە، مەملەكەتتىك نەمەسە جالاقاسى جوعارى جۇمىسقا المايدى. بىزدە دە قازاق ءتىلى ءبىرىنشى ورىنعا قويىلسا، بارلىق شەتەل ازاماتى دا، قازاقشا بىلمەيتىن قانداستارىمىز دا قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە مۇقتاج بولار ەدى. اقش قازاقتارىنىڭ كوپشىلىگى ۷-باپتاعى “رەسمي ءتىل” دەگەن ەكىنشى تارماقتى الىپ تاستاۋدى قولداپ وتىر.

– سۇحباتىڭىزعا راقمەت!