نيۋ-يورك. KazUnite – “ءسىزدىڭ ارتىقشىلىعىڭىز – قازاقشا ۇيرەنگىڭىز كەلەتىن نيەتىڭىزدە”. پسيحولوگ دينارا بولات قازاق ءتىلىن بىلمەيتىنىنە ۇيالاتىن جانە قازاقشا ۇيرەنگىسى كەلەتىن ازاماتتاردى وسىلاي جىگەرلەندىردى.
سوڭعى كەزدە انا تىلىندە سويلەي المايتىن، بىراق سوعان قاتتى ۇيالاتىن ازاماتتار ءجيى بوي كورسەتىپ ءجۇر.
جاقىندا سونداي ازاماتتىڭ بىرىنەن رەداكتسيامىزعا حات كەلدى. ءوز اتى-ءجونىن كورسەتپەۋىن سۇراعان ايەل قر ۇكىمەتىنە قاراستى بەلگىلى ءبىر مەكەمەدە قىزمەت ىستەيدى ەكەن. ول ءوزىنىڭ حاتىندا بىلاي دەپتى:
مەن سولتۇستىكتە، قالىڭ ورىس شوعىرلانعان جەردە ءوستىم. سوندا مەكتەپتە، سىنىپتا مەن عانا قازاق ەدىم. ماعان باسقالار “كازاشكا” دەپ كەلەمەجدەي سويلەيتىن. سودان با ەكەن، مەن ءۇشىن “قازاق” دەگەن ءسوز ءبىر ارتتا قالىپ قويعان، ەكىنشى سۇرىپتى ادام ۇقساپ ەستىلەتىن ەدى. قازىر مەن قاتتى قينالامىن. ءورىستىلدى ورتادا قازاق بولعانىم ءۇشىن، ال قازاق ءتىلدى ورتادا قازاقشا سويلەي الماعانىم ءۇشىن ءوزىمدى كىنالى سەزىنىپ جۇرەمىن. وزگەلەر سياقتى انا تىلىمدە، ياعني مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن سويلەپ، ەركىن جازعىم كەلەدى. بىراق مەن قاتە جىبەرىپ، باسقالار كۇلەتىن سياقتى كورىنىپ تۇرادى. وسى ويىممەن كوبىنە قينالىپ جۇرەمىن. نە ىستەسەم بولادى؟ قازاقشا سويلەپ، قازاقشا ويلايتىنداردىڭ ورتاسىنا قالاي تۇسە الامىن؟
جالپى قازىر قازاقستاندا وسىلاي ىشتەي قينالاتىن ازاماتتار از ەمەس. ءوزىنىڭ ءتىلى ورىسشا بولعاندىقتان، قازاقشا سويلەيتىندەرگە قىزىعا قاراپ وتىراتىن، ءوزىنىڭ سويلەي الماعانىنا قينالاتىن جاستار كوپ. كوبى ءتىپتى بار بىلەتىن قازاقشاسىن پايدالانىپ، قازاقشا سويلەۋىن دامىتاتىن ورتاعا ءزارۋ. ويتكەنى ولار كەز كەلگەن جەردە قازاقشا سويلەسە، “قاتە جىبەرىپ الامىن جانە باسقالار كۇلەدى” دەپ قىمسىنادى.
مۇنداي ازاماتتارعا قالاي كومەكتەسۋگە بولادى؟
بۇل تۋرالى پسيحولوگ دينارا بولاتتان سۇراپ كوردىك. وعان “وسىنداي پسيحولوگيالىق قۇبىلىستى قالاي جەڭىلدەتۋگە بولادى؟ مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ، جازعىسى كەلەتىن، بىراق ۇيالىپ، تارتىنشاقتاپ جۇرگەن وتانداستارىمىزعا مامان رەتىندە قانداي كەڭەس بەرەسىز؟” دەگەن ساۋال جولدادىق.
دينارا بولات، پسيحولوگ:
قازاقشا بىلمەيتىندىگى ءۇشىن ۇيالاتىن، بىراق سويلەگىسى كەلەتىن ازاماتتار ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءوزىنىڭ الدىنداعى، قوعام الدىنداعى ىڭعايسىزدىق سەزىمىنەن ارىلۋ قاجەت. بۇل جەردە جەكە ءوزىنىڭ كىناسى جوق. اينالاداعى جاعداي، ورتا ونىڭ ءتىلى وسىلاي قالىپتاسۋىنا اكەلدى. جانە ول جالعىز ەمەس. ءوز انا تىلىندە سويلەي المايتىندار كوپ. ال ونىڭ ارتىقشىلىعى قازاقشا ۇيرەنگىسى كەلەتىن نيەتىندە. مەن ءوزىم بلوگەر بولعاندىقتان، بۇل ماسەلە بويىنشا ءجيى حات الامىن: “جەڭىل، ادەمى جازىپ، ماڭىزدى تاقىرىپتاردى كوتەرگەندىكتەن، جازبالارىڭىزدى وقىپ-وقىپ ەكى-ءۇش جىلدا قازاقشام ءبىراز جاقسارىپ قالدى” دەگەن وقىرمان بولدى. بايقاساڭىز، ادامنىڭ ءوزىنىڭ بەلگىلى ءبىر ماسەلەلرگە قاتىستى جەكە قىزىعۋشىلىعى – وقۋعا، ۇيرەنۋگە موتيۆاتسيا. بىرىنشىدەن، ادام “قازاق ءتىلىن ءبىلۋ” ماعان تۇلعا رەتىندە قانداي پايدا اكەلۋى مۇمكىن؟ دەپ، ونى ۇيرەنۋدەگى ماقساتىن انىقتاپ الۋى قاجەت. ەكىنشىدەن، ۇيرەنۋ بارىسىندا وزىنە قىزىق تاقىرىپتاردان باستاسا، ءتىلدى مەڭگەرۋ جەڭىلىرەك.