KazUnite / ايجان كوشكەنوۆا – جاقىندا ءباسپاسوز حاتشىلارىمەن ءبىر جيىننىڭ ۇزىلىسىندە سويلەسە قالدىق. سوندا ولاردان مىنانداي اڭگىمە ەستىدىم.
جەلتوقسان ايىندا ەل ىشىندە “بانكتەر نەسيەلەردى امنيستيالاۋدا” دەگەن جالعان اقپارات تاراعان. سودان قارجى نارىعىن رەتتەۋ اگەنتتىگى الدىنا بىردەن ادامدار جينالىپ، نارازىلىق اكتسياسىن وتكىزە باستايدى. كۇن سايىن قاتارى كوبەيىپ كەلەدى. بانكتەر نەسيەلەردى امنيستيالاپ جاتىر دەگەندى ەستىگەن سوڭ ءبارى نەسيەلەرىن جاپقىسى كەلەتىنىن ايتىپ تۇرىپتى.
اگەنتتىك ەلدى تارقاتۋ ءۇشىن الگى اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنىن ايتادى. بىراق الدارىنا بارىپ سويلەگەندى تىڭدايتىن ەل جوق. مۇندايدا ءسوزسىز جۋرناليستەردىڭ، بلوگەرلەردىڭ كومەگى قاجەت.
ءباسپاسوز حاتشىلارى ەلدەگى جاعدايدى بارىنشا ءتۇسىندىرىپ، حالىققا جەتكىزۋ ءۇشىن ەلدەگى ەڭ رەيتينگىسى جوعارى دەگەن ورىس ءتىلدى سايتتار ارقىلى اقپاراتتار تاراتادى. بىراق ونىڭ ىقپالى كورىنبەيدى. اكتسيا جاساپ، جينالعان ازاماتتاردىڭ لەگى توقتامايدى. سول جولى نەسيەلەرىن جابۋدى ءوتىنىپ، ۱۸ مىڭعا جۋىق ادام حابارلاسقانى ايتىلدى. قاپتاعان ءوتىنىش، تالاپتاردىڭ استىندا قالعان ولار ويلانا كەلە، اكتسياعا شىققان ازاماتتاردىڭ الدىنا قازاق ءتىلدى سپيكەرلەردى شىعارىپ، تەلەارنالارعا قازاقشا سۇحباتتار ۇيىمداستىرا باستايدى.
سودان كەيىن عانا دۇرمەك ساپ تىيىلىپتى. وسى ءبىر عانا كىشكەنتاي فاكت – ۇلكەن ساباق.
“قازاقستاندا ءبارى ورىس ءتىلىن بىلەدى، ونى ءبىلۋ جەتكىلىكتى” دەگەن كوزقاراس ءالى دە ءبىزدىڭ قوعامعا ءتان بولسا دا، بۇل قازاقستان ءۇشىن قازاق ءتىلىنىڭ ماڭىزى قانشالىقتى ارتىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى. قازاق ءتىلى – قازاقستاندا داعدارىستان شىعاراتىن ءتىل، داعدارىستان شىعارۋ قۇرالى.
مۇنىڭ دالەلىن مىنا جاعدايدان دا كورۋگە بولادى. بىرنەشە مارتە داعدارىس وشاعىنا اينالىپ، ەرەۋىلدەر وتكەن جاڭاوزەن حالقىنىڭ ۹۸ پايىزى دا قازاقتار ەمەس پە؟! جالپى الەۋمەتتىك جاعىنان ناشار قورعالعانداردىڭ دەنى – قازاقتىلدىلەر ەكەنى جاسىرىن ەمەس.
ال ءبىز ءالى دە باياعى سارىنمەن جۇرە بەرگىمىز كەلەدى. مەملەكەتتەن، جەكە كومپانيالاردان قوماقتى قارجى كوبىنە ورىس ءتىلدى اقپارات كوزدەرىنە قۇيىلادى. كەيبىر ورىس ءتىلدى سايتتىڭ لەنتادان ءبىر جاڭالىقتى “جىلت” ەتكىزگەنى ءۇشىن ميلليوننان ارتىق الاتىنى ءمالىم. قازاق ءتىلدى سايتتارعا سول اقپاراتتى شىعارۋعا، ون نەمەسە ءجۇز ەسە تومەن تولەيدى. ءتىپتى كوپتەگەن سايتتار تەگىن جۇمىس ىستەۋدە.
بىراق قازاق ءتىلدى اۋداتوريا اۋقىمى كەڭ ءارى جىل سايىن ءوسىپ كەلەدى. ماسەلەن، Instagram الجەلىسىندە “ميلليونەر” قازاق ءتىلدى اككاۋنتتار، ەگەر ساناسا، قازاقستاندىق سونداي ورىس ءتىلدى اككاۋنتتاردان اسىپ تۇسەرى انىق. سوندىقتان قازاق ءتىلىن وقۋ الجەلىدە قازىردىڭ وزىندە ترەندكە، تابىس كوزىنە اينالۋدا. ونى ءتىپتى كەيبىر قازاق ميلليونەرلەرى دە اڭعارىپ، ەندى انا ءتىلىن وقىپ، جازۋعا كوشە باستاعان. قازاق ءتىلى ارقىلى الجەلىدە تانىمالدىعىن ارتتىرۋعا كوشكەن باسقا ەتنيكالىق توپ وكىلدەرى قانشاما؟! ويتكەنى ولار قازىرگى تاڭدا حالىقتىڭ ءتىلى، وعان ىقپال ەتۋ ءتىلى قازاق ءتىلى ەكەنىن اڭعارعان. ازىرگە بۇل – بەيرەسمي ورتاداعى تەندەنتسيا.
قازاق ءتىلىنىڭ ىقپالى تەك الەۋمەتتىك جەلىمەن شەكتەلمەيتىنى انىق. ەلدە ساياسي تۇراقتىلىقتى شىنايى قامتاماسىز ەتۋ، داعدارىستىڭ الدىن-الۋ، جالپى قانداي دا ءبىر يدەولوگيالىق نەمەسە اعارتۋشىلىق جۇمىس جاساۋ ءۇشىن قازاق تىلىنە جۇگىنۋگە تۋرا كەلەدى. ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن، قازاق ءتىلدى كونتەنتتىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ، ياعني ولاردى قارجىلاندىرۋ مەن سولارعا كونتەنت جاسايتىن ماماندار ساپاسىن كوتەرۋ ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىنەتىن ۋاقىت جەتتى.